Nasıl Teknik Yazar Olunur?

Nasıl Teknik Yazar Olunur?

Her meslekte olduğu gibi teknik yazarlık mesleğinin de birçok inceliği vardır. Teknik yazarlık, bir ürüne ilişkin teknik bilgileri anlayıp yazmaya başlamaktan daha ayrıntılı bir iştir. İşin asıl zorluğu, elinizdeki karmaşık bilgiyi sistemli bir şekilde basitleştirmek ve herkesin anlayabileceği hale getirmektir. Bunu yapmak için nasıl yapacağınızı bilmeli ve bu konuda fazlaca pratik yapmalısınız.

Teknik Yazarlık Nedir?

Aklımıza ilk olarak kurulum, kullanım ve bakım kılavuzları gelse de teknik yazarlık Society for Technical Communication (Teknik İletişim Topluluğu) tarafından uluslararası ve geniş anlamda şu şekillerde tanımlanır:

• Bilgisayar uygulamaları ve mobil uygulamalar, tıbbi prosedürler veya çevresel düzenlemeler gibi özel konularda teknik ve uzmanlık gerektiren bilgilerin yazılı formda aktarılmasıdır.
• Web siteleri, yardımcı dosyalar veya sosyal medya gibi teknolojilerden yararlanarak bilgilerin aktarılmasıdır.
• Görev ne kadar teknik olursa olsun veya hatta bilginin bir araya getirilmesi ve yayınlanması için hangi teknolojiyi kullanmak gerekirse gereksin “Nasıl yapılır” bilgilerini talimatlar haline getirmektir.

Dolayısıyla teknik yazarlık, bilginin belli bir kullanım amacına yönelik şekilde belirli bir okuyucu kitlesine yönelik olarak belli bir formatta bir araya getirilmesi işidir ve ne türde teknik metin yazıyor olursanız olun ayrıntılı bilgi aktarıyor olursunuz.

Teknik Metin Yazma Süreci Nasıl İlerler?

Şaşırtıcı gelebilir ancak teknik metin yazma sürecinde yazma öncesinde planlama aşaması en çok vakit alan aşamadır. Her şeyden önce plan yapmalı, ardından yazmaya başlamalı, son olarak yazdıklarınızı incelemeli, revizyondan geçirmeli ve editlemelisiniz. Revizyon aşaması diğer aşamalar kadar önemlidir; çünkü bu aşamada teknik içeriğin doğru ve ulaşılabilir olup olmadığına karar verilir. Şimdi bu aşamaları tek tek inceleyelim.

Teknik Yazarlıkta Proje Oluşturma

Proje planlama, sizden teknik metin yazmanız istenir istenmez başlar. Bu aşamayı aslen bir işveren, bir müşteri veya bir meslektaşınız başlatacaktır. Daha açık ifadeyle bu kişi sizden teknik metin yazmanızı isteyen kişidir. Size böyle bir talebi gönderen kişiden şu bilgileri almalısınız: belge türü, konu, içerik kapsamı, içeriğin / belgenin amacı, hedef okuyucu kitlesi. Başta bunların hepsi açıkça belirtilmemiş olabilir. Hatta müşteri bile neye ihtiyacı olduğunu tam olarak ortaya koymamış olabilir. Karşılıklı iletişim halinde projenin ayrıntılarını belirlemek çok önemlidir; çünkü teknik yazı yazmaya başlamanın ilk adımı olarak bu bilgilerin net şekilde belirtilmesi gerekir. Bu şekilde iyi planlanmış bir teknik yazarlık projesi oluşturabilirsiniz.

Teknik Yazarlıkta Okuyucu Analizi

Aldığınız teknik yazarlık talebi üzerine yukarıdaki bilgileri netleştirdikten sonra teknik metindeki en önemli faktör olan hedef okuyucu kitlesini belirlemelisiniz. Okuyucu her aşamada teknik yazarın aklının bir köşesinde bulundurması gereken bir faktördür; çünkü içeriklere ve teknik yazma stiline yön veren, okuyucudur. Hatta teknik metninizi oluşturup revizyon aşamasına geçtiğinizde metni kendinizi okuyucunun yerine koyarak düzeltir ve düzenlersiniz.

Kullanıcıyı Anlama

Kimin için teknik metin oluşturmanız gerektiğini anlamak üzere belgeyi veya belgeleri kullanacak kişiler hakkında bilgi toplamalısınız. Hedeflenen okuyucunun ne düzeyde teknik bilgiye ve uzmanlık bilgisine sahip olduğunu, konunun bu hedef kitleye tamamen yeni olup olmadığını bilmek önemlidir. Örneğin teknik metin yazarlığını yeni çıkan bir cerrahi ürünü kullanması hedeflenen cerrahlar veya bir saç kurutma makinesini kullanması beklenen genel kullanıcılar ya da piyasaya yeni sürülen bir ilacı önermesi ve kullanıcıyı yönlendirmesi beklenen eczacılar için teknik metin yazıyor olabilirsiniz.

Her okuyucu türünün kendine has ihtiyaçları ve yazacağınız teknik metinden beklentileri olur. Hedef okuyucu kitlesini belirledikten sonra bu hedef kitlenin belgeyi eline alır almaz ilk olarak ne görmek istediğini düşünün. Okuyucunun beklentisi tüm metni şekillendirir; çünkü teknik belge, okuyucuya tam olarak beklediği şeyi vermelidir.

Teknik metin okuyucusunu anlamak için şu soruları sormalısınız:

• Okuyucu kim?
• Okuyucu neyi bilmek istiyor?
• Okuyucu teknik metni nerede okuyacak?
• Okuyucu teknik metni ne zaman okuyacak?
• Okuyucu teknik metni neden okuyacak?
• Okuyucu teknik metni ne şartta okuyacak?

Ancak bu soruları cevapladıktan sonra teknik metni yazmaya başlayabilirsiniz.

Kullanıcı Deneyimi

Artık hedef okuyucuyu tanımladığınıza göre teknik yazarlıkta yazdığınız tüm teknik metinlerin kullanıcı için faydalı olacağından ve amaca hizmet edeceğinden emin olmalısınız. Asıl okuyucunun teknik metni nasıl ve ne şartta kullanacağını göz ardı etmek teknik yazarların sıklıkla yaptığı bir hatadır. Teknik metni yazmaya başladığınızda sürekli olarak geriye dönüp metninizi gözden geçirmeli; metnin okuyucu kitleye, okuyucunun metni ne zaman ve ne şekilde kullanacağına uygun olup olmadığından ve okuyucunun metinde aradığını hızlıca bulabiliyor olup olmadığından emin olmalısınız.

Teknik Belgeyi Planlama

Planlanmamış teknik bilgiler, karmaşık görünür. Belgenin ana konusu nedir, bu ana konu çerçevesinde belgenin amacına yönelik şekilde belgede hangi konu başlıkları yer alacak, bu konu başlıkları nasıl sıralanacak; örneğin belgeye ne şekilde başlayacaksınız, konular ne şekilde sıralanacak gibi soruları yanıtlamalı ve teknik metnin iskeletini çıkarmalısınız. Böyle bir çalışma için piyasadaki zihin haritalama programlarından yararlanmanız işinizi oldukça hızlandıracaktır.

Uzmanlara Danışma

Teknik yazarların tüm teknik bilgileri bilmesi beklenemez. Teknik yazarlar, konuya genel olarak aşinadırlar, gereken ve gerekecek teknik bilgileri ve bu bilgilere nasıl ulaşacaklarını bilirler. Bu kişiler konunun uzmanı kişiler olmak zorunda değildir; ancak üstün dil yeteneğine ve bilgisine sahiptirler. Zaman zaman teknik yazarlar için uzmanlara danışmak kritik öneme sahip olabilir. Uzmanlar yeri geldiğinde teknik metnin son kullanıcı için daha faydalı ve doğru olmasını sağlayacak kilit bilgiler verebilirler. Sağlam teknik metinler ortaya koymak istiyorsanız yazmaya başlamadan önce uzman görüşü almayı ve teknik yazarlık projesi süresince iletişimde kalmayı göz ardı etmeyin.

Sizden yazmanız istenebilecek teknik metinler farklı konu ve alanlarda olabilir. Bunları genel itibariyle şöyle sıralayabiliriz: Bilgi, analiz, talimat ve öneriler içerebilecek teknik raporlar; örneğin bir şirketin üretim sürecinin aşamalarını içeren teknik raporlar; teknik kılavuzlar; örneğin bir cihazın veya programın nasıl kullanılacağına dair talimatlar; şirket politikaları; teknik teklifler; şartnameler; örneğin, bir ürünün tasarımı, malzemeleri, üretimi, ambalajlanması gibi farklı konularda süreç bilgisi veren şartnameler; manueller, kılavuzlar ve el kitapları ile birlikte standart çalışma prosedürleri (SOP’lar).

Teknik Yazma Stili

Teknik metin yazarlığında yazma stiliniz her zaman sade, doğrudan ve nötr olmalıdır. Oluşturduğunuz metinler yorumlanabilir metinler olmamalıdır ve ikinci bir anlam taşıyarak okuyucuyu yanlış yönlendirilmemelidir. Akıcı cümleler kurulmalıdır. Ne konuda teknik yazarlık yapıyor olursanız olun, resmi ve profesyonel bir stil benimsemelisiniz. Tüm bunları aşağıdaki şekilde sıralandırabiliriz:

1. Anlamayı kolaylaştırmak için cümlelerinizde edilgen yerine etken yapıyı kullanın.
2. Kelime seçimlerinizde iki farklı anlama gelebilecek kelimelerden uzak durun ve yalnızca teknik alana uygun terimler kullanın.
3. Metninize aşamalar ve adımlar yerleştirin; çünkü kullanıcılar teknik metinlere neyi nasıl yapacaklarını öğrenmek için başvururlar.
4. Her zaman en önemli bilgiyi en başa yazın.
5. Uyarıları dikkat çekecek şekilde ekleyin.
6. Birçok cümlecikten oluşan cümleler kurmak yerine cümlelerinizi bölün ve sadeleştirin.
7. Genel bir okuyucu kitlesi için teknik yazarlık yapıyorsanız jargon kullanmaktan kaçının. Jargon kullanmak teknik metninizi belli bir kitleyle sınırlandıracaktır. Jargonları sadece belirlenen okuyucu kitlesinin tamamına uygunsa kullanın.
8. Özellikle aksi gerekmedikçe şimdiki zaman kullanın.
9. Talimatları destekleyici görseller kullanın veya size verilen görselleri destekleyici teknik içerikler yazın.
10. Teknik metin formatı belge genelinde tutarlı ve net olmalıdır.
11. Teknik metin taslağı verilmişse buna uyun, verilmemişse yazacağınız teknik metin türüne göre benzer metinleri inceleyerek kendinize bir taslak çıkarın.
12. Grafikler ve diyagramlarla teknik metninizi destekleyin.
13. Yazım yanlışı yapmayın ve dilbilgisi kurallarına uyun. Teknik metinleriniz geniş bir kitleye ulaşacak ve büyük olasılıkla bir şirketi temsil edecektir. Teknik metinler görünürlüğü yüksek ve itibarı etkileyen metinler olduğu için metnin kusursuz olması gerekir.

Teknik Revizyon

Teknik metin yazma projenizi tamamladınız ve oluşturduğunuz teknik belgede dille ilgili herhangi bir hata olmadığından emin oldunuz. Peki ya içeriklerin teknik açıdan doğru olduğuna emin misiniz? Bu son aşamada metni en başından kullanıcı bakış açısından incelemeye almalısınız; çünkü bütün bu çalışmanın asıl hedefi metni kullanacak kişilerdir.

Unutmayın, teknik yazarlık tüm bu bilgilere sahip olmanın yanı sıra aşinalık gerektiren ve pratik isteyen bir iştir. İyi bir teknik yazar olmak istiyorsanız kullanım kılavuzu okumaktan çekinmemelisiniz. Prospektüsleri gereksiz kâğıt parçaları olarak görmemelisiniz. Belki de şampuanınızın arkasına yapıştırılmış kısa talimat yazısı bile size bir şeyler anlatmaya çalışıyordur.

Referanslar: Wikipedia, Instructional Solutions, Coursera, Amazon

Yazan: Burcu Demirörs

Yayınlama Tarihi: 20.07.2019

Hedef Okuyucu Kitlesi: Tüm Çevirmenler, Çeviri Bölümü Öğrencileri, Çevirmenliğe Yeni Başlayanlar, Kendini Geliştirmek İsteyen Çevirmenler

• 0
• Paylaş: